środa, 29 czerwca 2011

Boguś

Jest to opowiadanie pisane gwarą śląską oparte na autentycznych wydarzeniach.Wybaczcie mi gwarę
która dla wielu będzie utrudnieniem ale jest to mój gest w kierunku do Bogusia i skromny hołd
oddany językowi dziadków,mamy i mojej młodości.No to zapraszam.


Ogromnie ciynżko było sie pożegnać z paniom Zosiom z ochronki(przedszkola)dlo bajtli
(maluchów)rodziców kerzy pracowali w Rybnickim "Anschtaldzie"-Zakład dlo Nerwowo i Psyhicznie
Chorych.W ochronce poznołech takigo samego bajtla jak jo.Wołali go Boguś Kuna.Od niego tata był
wielkim polokym przed powstaniem Polski należoł do "Sokoła,był dyrygentym chóru"Seraf" i do"tego
organistom u ojców misjonorzy w Rybniku.
Razym uznali my,że pani Zosia je nojszumniejszo pani na cołkimświecie.W tym przeświodczyniu my
żyli i zdowało nom sie,że to bydzie trwało wiecznie.Ale wroz cołki tyn świat rozpyrsknoł sie
jak bańka mydlano.Piyrszego września przyszli my do ochronki a pani Zosia cołko zapłakano pedziała,co momy gibko wrocać do chałupy bo je wojna.Kożdego z osobna po halała po głowiczce
i pedziała,że zawsze momy kochać Polska.
Cołki uładzony świat przestoł istnieć,rozlecioł sie na tysiące dramatów,świnstw i świnstewek.
Puki co lotali my po polach i łonkach na grobli pod Rudom strzylali my ze "schlojdrów"-procy
do szyszek sosnowych zawiyszonych hań wysoko pod niebym.
Wroz do naszej chałupy prziszoł nimiecki policjont z nakazym co jo znaczy sie Karlik musza
chodzić do nimieckej szkoły bo jo je ślońzok a ślońzoki som nimce.Nie umiołech tego skapować
czamu ślońzoki som nimce.Starzik Pietrek ze starkom Maryjkom godali po śońsku,mamulka godała
po ślońsku ale jak wyszła za gorola z wielkopolski to godała i po naszymu i po polsku ale żodyn nie godoł po nimiecku a tukej wroz kozali mi być nimcym.Uzaś rodzina od mojego kumpla Bogusia
nimce nazywali"Polnische Banditen" bo ojcieć od Bogusia choć Slońzok to przecasz walczył o Polso.Prowadziył organizacyjo"Sokół",polski Chór "Seraf" i był organistom w kościele i ludzi
uczył śpiywać po polsku.Biydok w piyrszych dniach wojny zostoł wywieziony do Dachau i zamordowany.Take sprawy.Padom wom to sie nie mieściyło w mojej małej głowiczce a do tego w szkole siedziołech w jednej ławce z synkym kerego Wołali Wolf.Wolf był nimcym i nie znoł jednego słowa po naszymu a uzaś jo nie znoł jednego słowa po nimiecku a jeszcze co by było
blank po kryncone to rechtorym był stary nimieć kery chodziył w uniformie SA-mana był zasuszony ani nudla a zły jak szerszyń.Jak nie godołeś po nimiecku toś dostowoł trzcinom po rynkach zrobiyłeś kleks dostowołeś trzcinom.Byłech za mały by to wszystko zrozumieć ale coś wy mnie
pynkło,kajś w środku narostoł bunt do rechtora-her Urbanka do Wolfa,do nimieckej szkoły i som już nie wiym do czego.A tak po prowdzie to był to bunt za łzy pani Zosi z ochronki,za to,że mój tatulek musioł uciykać przed nimcami,za to,że Bogusiowi zabiyli tatulka za nocne popłakiwanie mojej mamulki.Ale to był dziepiyro początek.Prowdziwe mecyje czekały w kolyjce.
Posuchejcie jak tymu było.
Dobiegoł końca wrawy czerwcowy dziyń 1943 roku.Karlik siedzioł na zapiecku i przisłuchiwoł sie babom kere u starki szkubały piyrzo i klachały ,że aż furczało.
-stary Ogon żyje na kryka z cerom od Szyjoczki zaczła ciotka Milka kero sama była zowitkom,
-co to nie godosz pedziała czorno Tilka kero była bez chłopa bo jyj Ziguś poszoł do wojoków,
-ja chopy to som kyndrozy żodnej babie nie przepuszczom dodała ciotka Ana,
-a tyć baby nie som lepsze,padała mi Angela ta od Buncloka,że sama widziała jak do rusów kerzy
robiom na kopalni Donesmark podkradały sie paniczki co by je... no wiycie.
-sam take co godajom,że rusy majom te interesa ogromniaste i kożdej dogodzom...
-Ustońcie już klachać,odezwała sie mamulka od Karlika.Kożdy mo jakoś słabość,jedyn do gorzołki
inszy do bab.Świata nie poprawicie.
-Amerykony rychtujom sie wojny z Hitlerym.Bydzie haja jakej nie widzioł świat.Londyn podowoł.
-A skond wy wiycie Kroczko co podowoł Londyn,zdziwiyła sie Ana,przecarz nie mocie radioka.
-Padom wom,co podowoł Londyn,ta Ukrainka Maruszka kero je na służbie u Segera tego austryjoka
pedziała,że on mo schowane radio w strouzaku i jak wszyscy śpiom to sucho.
-Widać co ta Maruszka musi spać blank blisko tego Segera,bonkła Milka.
-Co tam Seger robi w nocy z Maruszkom tego nie wiym,jedno je pewne choć je austryjokym to
pozostoł porzondnym człowiekym.Żodnymu krzywdy nie robi a nasze ślońske chachary co pochajom?
Na swoich donoszom na GESTAPO.
Karlik przycupniynty na zapiecku słuchoł tych babskich godek i kombinowoł skond baby wiedzom o takich różnych sprawach.Świat ludzi dorosłych tyż je nieźle pofyrtany.Dalsze klachy
przerwało nogłe wyjście pani Kunowej mamulki od Bogusia.Stoła w dźwiyrzach oparto o framuga
nie pedziała ani jednego słowa jyno feste płakała a ślozy spływały i po policzkach tak feste,że aż kapały na kragel od bluzki.Wroz zrobiyło sie cicho ani w kościele.
-Boguś umiyro,wyszeptała.Zapolynie opon mózgowych...i rozbeczała sie na nowo.W Karlika jak by
piznoł pieron.Boguś umiyro.Kumpel z ochronki razym dokozywali pod Rudom,dyć niy tak downo siekła go osa na miedzy.Boguś umiyro.
Je nieprzytomny,szeptała pani Kunowa,sztyjc jyno woło o Karlika.Teroz dziepiyro oczy wszystkich
zaczły szukać Karlika i znojdły go skrytego za słomionkami.Piyrszym odruchym było uciyć,zaszyć sie bele kaj,jyno daleko od śmiertki.
-Podź Karliczku Boguś czeko na ciebie,w głosie pani Kunowej było tela rozpaczy i prośby,że pokonoł strach przed tom kościstom z kosom i posłusznie poczłapoł za paniom Kunowom.
Mały pokoik,porozciepywane zabawki,oparto o ściana hulajnoga ta sama na kerej jeździyli po asfalcie ulicy Gwywickej,na podłodze zeszyt z niedokończonym zadaniym.Na ścianie
wisi krzyż i obrozek Matki Boskej Czynstochowskej.Odsuniynte od ściany łóżeczko a nod nim
lampa owiniynto w gazeta co by nie blyndowała w oczy.Na łóżeczku leży oświytlono słabym
światłym postać Bogusia,jakoś mniyjszo,zasuszono jak by obco.Pirzynka leży na podłodze.Ktoś
delikatnie podprowadziył Karlika do chorego.Stoł jak zahypnozowany nie bardzo wiedzioł co
zrobić.Czuł ciepło trawionego goronczkom ciała.Nieprzytomny Boguś szeptał jakieś słowa,pojedyncze wyrazy,miedza,Ruda,pani Zosia...i nogle Karlik usłyszoł swoje imię.Odruchowo
dotknoł dłoń Bogusia i wtedy stało sie coś niesamowitego;chory odzyskoł przytomność kurczowo
złapoł podano dłoń i uśmiychnoł sie i wyszeptoł słowo "
Karlik tyś to je?"
Nostympnego dnia rano zmarł.Pani Kunowa pedziała,że usnoł z uśmiychem przekonany,że
loto z Karlikym po miedzy na Ogonowym polu.Bywajom take mondrale kerzy dowodzom,że dzieci nie
umiom kontestować śmierci.Dowodzom,co śmierć tak daleko odbiygo od radości życia,że nie dociyro
do świadomości dziecka.Karlik zaprzeczył tej tezie.Głymboko przeżył śmierć kolegi.Brutalnie
dotarło do niego,że śmierć jest czymś tak mocnym,że wszyscy muszom ji sie poddać.
na drugi dziyń nie polecioł na grobla pod Ruda nie siod na miedzy kaj z Bogusiym szukali gniozd
od skoworonków.Krynciył sie po obyjściu,pomogoł starce.
Mało sosnowo truminka przed ołtorzym Matki Boskej Bolesnej.Cołki czas stoł wele trumny niy
dlotego że mu tak kozali jyno,że tak chcioł.Szkoła i kościół były przy tej samej ulicy"Cmyntornej"Rechtor Urbanek bez okno widzioł kożdego kery wchodziył i wychodziył z kościoła.Starsi uradziyli,że Karli jako kumpel Bogusia pudzie som za trumnom a dziepiyro po tym
kapelonek i reszta konduktu.Jak mijoł okna swojej klasy podnios głowa i ujrzoł rechtora Urbanka
jak sowim okiym dziwoł sie na kondukt.Ich oczy spotkały sie.Byli w połowie drogi na kerhof
jak dwóch starszych uczniów w mundurach"Hitler Jugend" wyprowadziyło Karlika z konduktu i zaprowadziyło przed oblicze her Urbanka.
Mały hudy niepozorny Karlik stoł na przeciw hudego jak tyka chmielowo wysokigo rechtora.W klasie zrobiyło sie tak cicho że słychać było bzykanie muchy kero kaś pod dekom wpadła w sieć pajonka.Wszyscy czekali jako kara wymyśli Urbanek za to,że Karlik poszeł na pogrzeb syna"polnische bandite"
-opuścić galoty,pochylić sie do przodu,padła komynda.Urbanek trzymoł w rynce ciynko długo
trzcina.
Karlik nie opuściył galot,zrobiył krok do przodu,stanoł na przeciwko rechtora i patrząc mu prosto w oczy pdzioł;
-Boguś Kuna był moim nojlepszym kolegom,puda mu na pogrzyb a po tym bydzie mnie pon biył.
Obruciył sie na piyńcie i poszeł do drzwi.Urbanek stoł z głupiom minom.Jak dolecioł do cmyntorza
ceremonia miała sie ku końcowi.Kapelonek zejrzoł Karlika podszed i przytulył go do siebie.
Karlik podszed do grobu porzykoł,wciepnoł gorść ziymi na trumna i gibym polecioł do szkoły.
Strach dopod go jak dochodziył do ðźwiyrzy klasy. Czy wytrzymie bicie.Czy bydzie ślimtoł przed
całom klasom.Jak wloz do środka klasa uzaś zamarła.Urbanek pisoł coś na tabuli i udowoł,że nie
widzi tego małego czupurnego Karlika z kerym mo same mecyje.Karlik zgodnie z poprzednim poleceniem zdjon jupa(kurtka) i pomalutku odpinoł szelki od galot.Był przirychtowany do egzekucji jak wroz stało sie coś niedoopowiedzynio.Rechtor Urbanrk podszed do Karlika zarzuciył mu opuszczone szelki i bez słowa zaprowadził go do ławki.Zrobiyło sie tak cicho,że nowet
mucha przestała bzykać.Nikt nie wiedzioł co je grane.Urbanek usiod za biurkym dziwoł sie na Karlika i bymbnił palcami o blat.Dzwonek na pauza przerwoł ta dziwno sytuacja..
PS
Opowiadanie oparte jest na autentycznych wydarzeniach.Bogusław Kuna był synem działacza "Sokół"
dyrygenta chóru "Seraf",organisty u ojców misjonarzy.W pierwszych dniach września 1939 roku
został wywieziony do Dachau i zamordowany.Prawdziwe jest również nazwisko SA-mana Urbanka kierownika szkoły im.Horst Wessel.Nazwiska chłopców z Hitler Jugend którzy wyprowadzili Karlika z konduktu pogrzebowego celowo nie podaje.Po wojnie byli obywatelami Rybnika.Jeden pracował w PZGS-ie drugi był nawet organistą w innym kościele.Początkowo na widok Karlika uciekali ale
z czasem dotarło do nich,że nic im nie grozi.Wystarczy,że był ich wstyd.Ale czy był.

1 komentarz: